เข้าสู่เดือนธันวาคม เดือนสุดท้ายของปีแล้ว.. ซึ่งโดยปกติจะเป็นการเข้าสู่ฤดูหนาวอย่างเต็มตัว! แต่... ทุกคนสังเกตุกันหรือไม่!? ว่าทำไม ปีนี้ มันทำไมหนาวช้า? หรือแทบจะไม่หนาวเลย! มีเพียงแค่อากาศเย็นๆ สบายๆ ในตอนกลางคืนและตอนเช้าตรู่เพียงชั่วครู่เท่านั้น พอพระอาทิตย์ขึ้นแดดก็ร้อนแรงเหมือนอย่างเคย!
เคยสงสัยกันไหมว่า ฤดูหนาวในประเทศไทยเราเกิดจากอะไร? อะไรที่ทำให้ฤดูหนาวปีนี้ หนาวน้อยลงและหนาวช้าลง?? เป็นผลมาจากปรากฏการณ์เอลนีโญหรือไม่!? แล้วหากหน้าหนาวค่อยๆหายไปจากโลก เราจะทำอย่างไร...
‘ฤดูหนาว’ หรือที่มีชื่อเรียกกันว่า ‘เหมันตฤดู’ เป็นฤดูที่มีอากาศหนาวที่สุดในปี ฤดูหนาวในเขตอบอุ่นและเขตหนาวของซีกโลกเหนือ โดยทั่วไปจะมีระยะเวลาตั้งแต่ 22 ธันวาคม ถึง 22 มีนาคม ของทุกปี เริ่มตั้งแต่กลางเดือนตุลาคมไปจนถึงกลางเดือนกุมภาพันธ์ ในระยะนี้ลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือได้พัดปกคลุมประเทศไทย ทำให้อุณหภูมิลดลงทั่วไป อากาศจะหนาวเย็น ยกเว้นภาคใต้ของประเทศไทยอุณหภูมิจะลดลงได้บ้างเป็นครั้งคราวและจะมีฝนตกตามชายฝั่งทะเล
ในทางสากลจะแบ่งออกเป็น 4 ฤดูกาล แต่ไทยเรามีแค่ 3 ฤดูกาล สาเหตุเนื่องมาจาก จากสภาพแวดล้อม ลักษณะทางภูมิศาสตร์ ที่สูง ที่ราบนั่นเองที่ ทำให้ฤดูกาลของประเทศไทยนั้นถูกกำหนดโดยลมมรสุม (Monsoon)
• ฤดูร้อน จะเป็นช่วงที่ลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือเปลี่ยนไปเป็นลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ และเป็นช่วงที่โลกเหนือหันเข้าหาดวงอาทิตย์ ฤดูร้อนนี้ถึงแม้ว่าอากาศจะร้อน แต่ในบางครั้งจะมีมวลอากาศเย็นแผ่ลงมาจากประเทศจีนบริเวณภาคเหนือและอีสาน ทำให้เกิดการปะทะกันระหว่างลมเย็นและลมร้อน เกิดเป็ นพายุขึ้นที่เราเรียกกันว่า พายุฤดูร้อนมั่นเอง
• ฤดูฝน เป็นช่วงที่ลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้พัดปกคลุมประเทศไทยผัดผ่านประเทศไทย โดยจะเริ่มพัดจากภาคใต้ไปภาคเหนือ ทำให้มีฝนตกชุกตลอดช่วงฤดูฝน
• ฤดูหนาว เป็นช่วงที่ลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือพัดผ่านประเทศไทย โดยเริ่มจากภาคเหนือลงไปทางใต้ ทำให้ภาคเหนือเริ่มมีอากาศหนาวก่อนแล้วค่อยๆไล่ลงไปทางภาคใต้
• อากาศเย็น หมายถึง 16.0 - 22.9 องศาเซลเซียส
• อากาศหนาว หมายถึง 8.0 - 15.9 องศาเซลเซียส
• อากาศหนาวจัด หมายถึง ต่ำกว่า 8.0 องศาเซลเซียส
ในฤดูหนาวนั้นโลกจะโคจรเข้าใกล้ดวงอาทิตย์ เริ่มตั้งแต่กลางเดือนตุลาคมถึงประมาณกลางเดือนกุมภาพันธ์ เป็นระยะที่ขั้วโลกใต้หันเข้าหาดวงอาทิตย์ ตำแหน่งลำแสงของดวงอาทิตย์ทำมุมฉากกับผิวพื้นโลก ขณะเที่ยงวันจะอยู่ทางซีกโลกใต้ ทำให้ลำแสงที่ตกกระทบกับพื้นที่ในประเทศไทยเป็นลำแสงเฉียงตลอดเวลา ทำให้อากาศในประเทศไทยหนาวเย็นโดยทั่วไป เว้นแต่ในภาคใต้จะไม่ค่อยหนาวนัก และบริเวณชายฝั่งตะวันออกของภาคใต้จะมีฝนตกชุกในช่วงนี้นั่นเอง
กลไกของการเกิดอากาศเย็นในฤดูหนาว นี้ สาเหตุหลักเลยมาจาก มวลอากาศเย็น จาก จีน มองโกเลียได้แผ่ลงมาใกล้ และมาถึงประเทศไทย มวลอากาศเย็นนี้คือ บริเวณความกดอากาศสูง นั่นเอง
อุตุนิยมวิทยาได้ประกาศว่าประเทศไทยเข้าสู่ฤดูหนาวอย่างเป็นทางการแล้วเมื่อช่วงกลางเดือนพฤศจิกายนที่ผ่านมา แต่ดูเหมือนว่า อากาศเย็นสบายที่มาพร้อมกับฤดูหนาวจะอยู่กับเราแค่ไม่นาน…
ผู้เชี่ยวชาญจากต่างประเทศ ระบุว่า ตัวการสำคัญที่ทำให้ฤดูหนาวปีนี้ไม่น่าอภิรมย์เหมือนเคยคือ ภัยแล้งจาก ‘เอลนีโญ’ ที่ทั่วทุกตารางนิ้วของโลกกำลังเผชิญอยู่ ซึ่งเห็นได้ชัดเจนคือเมื่อช่วงเดือนตุลาคมที่ผ่านมา ที่มีการบันทึกว่ากลายเป็นเดือนที่โลกทำลายสถิติร้อนที่เป็นประวัติการณ์
ปีนี้เราอาจจะหนาวแค่พอเป็นพิธี หนาวแค่ให้พอรู้ว่าเราผ่านเข้าสู่หน้าหนาวกันแล้ว เพราะปีนี้จะเป็นซึ่งมี ‘ฤดูหนาวที่ร้อนที่สุด’ ที่เราประสบกันมา
อ.สนธิ คชวัฒน์ นักวิชาการสิ่งแวดล้อม เผยว่าข้อมูลของกรมอุตุนิยมวิทยาได้รายงานมาว่าปีนี้อากาศจะหนาว ลมหนาวจะเริ่มพัดมาประมาณสัปดาห์ที่ 4 ของเดือนตุลาคม ความกดอากาศจากจีนแผ่นดินใหญ่พัดลงมา ถ้าดูจากสภาพการแล้ว ทั้งจากสภาวะโลกร้อนและจากข้อมูลต่างๆ ที่ผ่านมาพบว่าปีนี้อากาศจะเย็นหนาวกว่าปีก่อน คือจะหนาวช้าแต่อากาศจะเย็นเนื่องจากความชื้นในอากาศของประเทศไทยโดยเฉพาะในพื้นที่ที่ถูกน้ำท่วม เช่น ภาคอีสาน ภาคเหนือ จะมีปริมาณมาก ทำให้อากาศโดยรอบเย็นลงกว่าปกติ
ขณะที่ในช่วงเดือนพฤศจิกายนจะเริ่มมีความกดอากาศสูงหรืออากาศเย็นแผ่ลงมาจากประเทศจีนมาผสมกับอากาศประเทศไทยที่เย็นลงกว่าปกติเนื่องจากความชื้นในอากาศ ก็จะทำให้อากาศยิ่งเย็นลงไปอีก นั่นคือปีนี้ประเทศไทยจะมีอากาศที่หนาวเย็นมากกว่าปีก่อนและจะหนาวไปเรื่อยๆจนถึงสิ้นเดือนกุมภาพันธ์ปีหน้า เพราะฉะนั้นอุณหภูมิในปีนี้จะประมาณ20-21 องศา ซึ่งจัดอยู่ในระดับที่ มีความเย็น แต่ไม่ได้หนาวหรือหนาวจัด
ทั้งปรากฏการณ์เอลนีโญ ความแปรปวนของสภาพอากาศ ระบบบรรยากาศ และอุณหภูมิน้ำทะเลในมหาสมุทร ซึ่งจากที่กรมอุตุฯเคยบันทึกข้อมูลมาปีที่มีการเกิดปรากฏการณ์ เอลนีโญ ส่งผลให้ฤดูกาลจะขยับล่าช้าไปประมาณสัปดาห์-สองสัปดาห์ และการเกิดปรากฏการณ์เอลนีโญ ในปี 59 ที่ผ่านมาก็มีลักษณะคล้ายกันกับปีนี้!?!...
ต้นเหตุที่ทำให้เราต้องเจอกับฤดูหนาวที่ไม่หนาว ก็คือปัญหาโลกร้อน และปรากฏการณ์เอลนีโญนั่นเอง!!
เอลนีโญ (El Niño) เป็นปรากฏการณ์ธรรมชาติที่ปฏิสัมพันธ์ระหว่างการหมุนเวียนของกระแสอากาศกับกระแสน้ำในมหาสมุทร ซึ่งปกติแล้วในมหาสมุทรแปซิฟิกซึ่งกั้นระหว่างทวีปเอเชียและทวีปอเมริกา จะมีกระแสลมหรือเรียกว่าลมค้า (Trade winds) ซึ่งพัดจากด้านตะวันออกของมหาสมุทรแปซิฟิกไปยังด้านตะวันตก ซึ่งจะทำให้กระแสน้ำอุ่นไหลจากอเมริกาใต้มายังประเทศอินโดนีเซีย ด้วยเหตุนี้จึงทำให้เกิดฝนตกในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
แต่หากกระแสลมมีกำลังอ่อนและเปลี่ยนทิศทางพัด จะทำให้กระแสน้ำอุ่นไหลไปยังทวีปอเมริกาใต้แทน ด้วยเหตุนี้ภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้และออสเตรเลียจึงขาดฝนและเกิดความแห้งแล้ง รวมถึงไฟป่าอย่างรุนแรง กลายเป็นที่มาของปรากฏการณ์ “เอลนีโญ”
ประเทศไทยประสบภาวะเอลนีโญประมาณปานกลาง ซึ่งเอลนีโญจะอยู่ถึงสิ้นปี ปรากฎการเอลนีโญคือกระแสน้ำอุ่นหอบเอาความชื้นมา ทำให้ฝนตกนานเพราะฉะนั้นฝนจะตกไปถึงประมาณเดือนตุลาคม หรืออาจจะถึงสิ้นเดือนตุลาคม หลังจากนั้นพอหมดฝนแล้วอากาศเย็นก็จะเริ่มมา เมื่ออากาศเย็นเจอความชื้นที่อยู่ในประเทศไทยก็จะยิ่งทำให้หนาวยิ่งขึ้นไปอีก จึงทำให้อากาศหนาวพัดเข้ามาช้า เพราะอุณหภูมิที่สูงจากเอลนีโญบดบังอยู่
• มวลอากาศเย็นอ่อนกำลังลง เนื่องจากผลของเอลนีโญที่รุนแรง
• เอลนีโญทำน้ำจืดซีกโลกใต้แห้งหาย และทำให้ฤดูหนาวในไทยเกิดช้าลง
• เอลนีโญทำให้เกิดภัยแล้ง คลื่นความร้อน ไฟป่าลุกลามมากขึ้นที่แถบมหาสมุทรแปซิฟิก
• เอลนีโญส่งผลให้สภาพภูมิอากาศโลกเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว กระทบทั่วทั้งโลก
• ความร้อนสะสมตัวมากขึ้นบนผิวโลก
• ทำให้อุณหภูมิโลกอาจเพิ่มขึ้นเกิน 1.5 องศาเซลเซียส
• เกิดความแห้งแล้ง ไฟป่า รวมถึงการขาดแคลนอาหารอย่างรุนแรง
• “ไซโคลน” จะทวีความรุนแรงมากยิ่งขึ้นมหาสมุทรแปซิฟิก เนื่องจากน้ำอุ่นสามารถก่อให้เกิดไซโคลนที่รุนแรงขึ้นได้
• น้ำทะเลร้อนเกินไป ทำให้สัตว์ทะเลตาย
• น้ำแข็งตามแผ่นทวีปจะละลายเร็วมากขึ้น
• ระดับน้ำทะเลทั่วโลกสูงขึ้น อาจเกิดน้ำท่วมอย่างหนัก
• สภาพอากาศที่แปรปรวน กระแสลมอ่อนตัวลง
• ขาดแคลนน้ำ จนเกิดภัยแล้ง
• ส่งผลกระทบกับธรรมชาติ การใช้ชีวิตของประชากร สิ่งมีชีวิต รวมถึงเศรษฐกิจทั่วโลก
แมทธิว บาร์โลว์ นักวิทยาศาสตร์ด้านสภาพอากาศ และศาสตราจารย์แห่งมหาวิทยาลัยแมสซาชูเซตส์โลเวลล์ในสหรัฐฯ กล่าวว่า “ดูเหมือนว่าทั่วโลกกำลังจะเจอกับเดือนธันวาคม มกราคม และกุมภาพันธ์ที่ร้อนที่สุดเป็นประวัติการณ์” ฤดูหนาวนี้ อาจจะเป็นฤดูหนาวที่ร้อนที่สุดในประวัติศาสตร์โลก หลังปรากฏการณ์เอลนีโญกลับมา และโลกของเราเผชิญกับสภาพอากาศที่สุดโต่ง หน้าร้อนที่ร้อนจัด โดยทั้งหมดทั้งมวลเป็นผลมาจากปัญหาโลกร้อนและการเปลี่ยนแปลงของสภาพอากาศนั่นเอง
อากาศร้อนในฤดูหนาว
ดร.ไซมอน เกรนเจอร์ (Simon Grainger) นักอุตุนิยมวิทยาอาวุโสของสำนักงานฯ กล่าวว่า สาเหตุที่ทำให้เกิดอากาศร้อนในฤดูหนาวมีอยู่ 2 สาเหตุ คือ หนึ่ง ระบบความกดอากาศสูงปกคลุมพื้นที่ส่วนใหญ่ทางตะวันออกเฉียงใต้ของทวีปทำให้มีแสงแดดและความแห้งมากขึ้น และสอง เป็นเพราะภาวะโลกร้อน
นักวิทยาศาสตร์หลายคนวิเคราะห์ว่า ความร้อนในฤดูหนาวค่อนข้างสอดคล้องไปในทางของภาวะโลกร้อนเป็นสำคัญ และคาดว่าจะดำเนินต่อไปในขณะที่เรายังคงทำให้โลกร้อนขึ้นด้วยการปล่อยก๊าซเรือนกระจก
นอกจากนี้ เอลนีโญมีความเชื่อมโยงกับเรื่องนี้ด้วย ในการทำให้อุณหภูมิน้ำทะเลเพิ่มสูงกว่าค่าเฉลี่ยในแถบเส้นศูนย์สูตรของมหาสมุทรแปซิฟิก และมีโอกาสมากถึง 70% ที่เอลนีโญจะโจมตีออสเตรเลียในปีนี้ที่นักวิทยาศาสตร์คาดการณ์ไว้ว่าจะเจอกับเอลนีโญในเดือนพฤศจิกายน แถมเสี่ยงให้เกิดไฟป่าได้ง่ายอีกด้วย
• ฉลาดในการกิน: กินเนื้อแต่พอดี สนับสนุนอาหารพืชออแกนิค
• ประหยัดพลังงาน ทั้งพลังงานไฟฟ้า พลังงานเชื้อเพลิง
• เลือกพลังงานหมุนเวียน พลังงานสะอาด
• รีไซเคิลขยะ
• ลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก
• ลดการปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ เช่น การขับรถยนต์ การเผาไหม้เชื้อเพลิง
เอาจริงๆ ไม่ใช่แค่ประเทศไทยที่ร้อนขึ้นทุกวัน แต่ทั่วโลกก็กำลังเผชิญกับอากาศร้อนมากขึ้นเรื่อยๆเหมือนกัน ไม่รู้ว่าในอนาคต จะยังหลงเหลืออากาศหนาวให้เราได้สัมผัสกันตามฤดูกาลอีกหรือไม่... เพราะโลกเรานั้นกำลังแปรปรวนและเสื่อมสภาพลงเรื่อยๆ หากเราช่วยกันดูแลโลกตอนนี้ก็คงจะไม่สายเกินไปนะ
สุดท้ายนี้ หากเข้าหน้าหนาวแล้ว ก็รีบเก็บเกี่ยวช่วงเวลาดีดีและอากาศเย็นๆเอาไว้นะ
#CMUSTeP #MakeInnovationSimple #CreativeSTeP #หน้าหนาว #ฤดูหนาว #เอลนีโญ
ขอบคุณแหล่งที่มา :
seub.or.th
springnews.co.th
dailynews.co.th